Wie als leerling of docente tien jaar geleden op een PLEIONschool ingeschreven stond of werkte, heeft heel wat veranderingen meegemaakt. Pioniersscholen zit nooit stil. Hoewel deze scholen in de kern hetzelfde zijn gebleven -naast een diploma een eigentijdse opvatting over leren op het gebied van onderzoeken, reflecteren, presenteren, loopbaan oriëntatie en andere facetten – en deze waarden hebben hooggehouden, draait de wereld door. PLEION-scholen voorzien al 10 jaar met diverse radicale en minder radicale ideeën het onderwijs van impulsen. Over de meerwaarde van eigentijds onderwijs berichtten we al eens eerder. Zie bijvoorbeeld: https://www.kennisnet.nl/fileadmin/kennisnet/publicatie/Meerwaarde_van_eigentijds_onderwijs.pdf
Onderwijsontwikkeling is belangrijk en voor onze school altijd een hot issue. En nu is er ook landelijk al enkele jaren veel positieve aandacht voor allerlei vernieuwingen. De beweging Onderwijs2032 is in het nieuws, net als de Leerlabs vanuit de overheid. Omdat Orion meedoet aan die Leerlabs is een update op de plaats.
Wat is dat Leerlab ook al weer?
Even opfrissen. De Leerlabs zijn voor PLEION-scholen een kans om de samenwerking te verbreden. Maar wat is dat ook al weer? Deze introductie kan bekend voorkomen. De Leerlabs zijn onderdeel van het Doorbraakproject Onderwijs en ICT, en wordt mede door Leerling 2020 van begeleiding voorzien. Ook de VO-raad is betrokken. De eerste serie bestaande uit 10 Leerlabs en 60 scholen is in maart 2015 van start gegaan. Op Leerling2020.nl/resultaten worden de resultaten die voortkomen uit de Leerlabs verzameld. 82 middelbare scholen, verdeeld over Leerlabs gaan nu nog een start maken: tot en met juni 2018 zullen de nieuwe labs met elkaar aan de slag rondom een vraagstuk over leren.
Het doel van een Leerlab is dat scholen het gepersonaliseerd leren dat zij voor ogen hebben ook daadwerkelijk in de praktijk gaan realiseren. De docent krijgt de ruimte om de innovatie in de klas daadwerkelijk uit te voeren. Leerlabs richten zich op uiteindelijk op het leren van de leerling.
Waarover gaat het precies?
Orion heeft zich in het PLEION-verband van vernieuwingsscholen opgegeven. Samen met het Hyperion en het IJburg uit Amsterdam en de Werkplaats uit Bilthoven vormt het Orion zijn we een compacte club met een specifieke vraag. Hieronder beeld van de bijeenkomst van 4-10-2016
Deze groep scholen wil verdere invoering van gepersonaliseerd leren. Voordat we ‘ons’ Leerlab toelichten is een verdere introductie nodg. We hebben onze eigen wensen onder woorden gebracht, goed geluisterd en gekeken naar de resultaten van andere leerlabs. In het bijzonder een leerlab van ander PLEION-scholen, dat zich bezig heeft gehouden met het thema ‘eigenaarschap’. http://leerling2020.nl/leerlab-leerlingen-eigenaar-leerproces/
De Leerlabscholen uit het Leerlab ‘Leerlingen eigenaar leerproces’ hebben hun leerlingen van hun school na laten denken over de vraag ‘Hoe kunnen leerlingen aan het stuur worden gezet van hun eigen leerproces?’ Leerlingen bezochten hiervoor andere scholen uit het Leerlab. Dit leidde tot diverse tips en adviezen. Op elke school interviewden de bezoekende leerlingen de docenten en leerlingen, en kregen ze een rondleiding. De leerlingen maakten hier twee filmpjes over: een over het eigenaarschap in de eigen school en een over het eigenaarschap van de school die werd bezocht.
In het Leerlab Leerlingen eigenaar leerproces hebben de docenten van de Leerlabscholen samen met de Leerlabcoach en een expert de vier competenties om regie te nemen over het eigen leerproces uitgewerkt in rubrics. In de rubrics staan per niveau de streefdoelen die de leerlingen per competentie moeten bereiken en welke stappen hieraan vooraf gaan. De rubrics hebben als titel: regie nemen, leerstrategieën toepassen, reflectie (zelf- en werkreflectie) en samenwerken.
Waarom is dat nuttig?
De rubrics kunnen heel goed bijdragen aan het gesprek met leerlingen over hun voortgang in de verschillende competenties. Precies zoals we op het Orion ook doen bij studievaardigheden en in de POP-gesprekken. De rubrics zijn praktijkgericht en gebaseerd op kennis en ervaring van docenten. En ze worden dan ook direct al gebruikt. In 2016-2017 zijn we begonnen in klas 3 van het Orion. Hier zijn de leerlingen die vanuit hun POP (persoonlijk ontwikkel plan)-gesprek behoefte hebben aan versterking van een van de thema’s samen met de leergroepbegeleider aan de slag gegaan met de rubrics.
We zijn dus niet zomaar iets aan het ontwikkelen. Leerling en docent hebben hier direct profijt van. We zien reflecteren als wezenlijk bestanddeel van het eigenaarschap van de leerling over haar/zijn leren en ontwikkeling, en ook als sleutel in professionalisering van de medewerkers. Zowel in de begeleiding van die reflectie als voor hen zelf. Echter is dit nog maar het begin, we zijn bezig met de opstart van ons eigen Leerlab.
Wat gaat er gebeuren?
Samen met de andere scholen gaan we op zoek naar meer tools die werken voor leerlingen, docenten en de school. Ook het grote perspectief telt voor ons. Hoe ziet een school met meer eigenaarschap van leerlingen en docenten er uit? We zien een plaatje zoals hieronder voor ons, waaruit blijkt dat er binnen een school meer mogelijk is dan een diploma te halen. Er echt uit halen wat er in zit betekent dat een leerling onderzoekend en reflectief bezig is met zijn eigen ontwikkeling. De rubrics zijn al een mooi voorbeeld daarvan. We gaan in het leerlab kijken in hoeverre het mogelijk is om eigenaarschap in de zin van meer ruimte voor keuzes van docenten en leerlingen vorm te geven. Het zijn grote vragen, waarmee we ons onderwijs richting de toekomst meer vorm kunnen geven.
